Sylwester w Albanii, czyli jak obchodzi się święta w kraju orłów

Zastanawiasz się jak wyglądają święta i sylwester w Albanii? Grudniowe tradycje obecne są również w tym bałkańskim kraju, gdzie żyją ze sobą w zgodzie wyznawcy wielu religii. Jest to okres, który był ważny dla ludzkości już od najdawniejszych czasów, kiedy to rytm życia wyznaczały pory roku. W grudniu, kiedy noce stają się długie i zimne spotykamy się z najbliższymi i spędzamy wspólne chwile w cieple domowego ogniska, by rozgrzać nasze serca i dusze. Przy suto zastawionym stole cieszymy się wspólnie zbiorami minionego roku. Do domu przynosimy wiecznie zielone drzewko jako symbol życia i odradzania się, a w oknach zapalamy światło w oczekiwaniu na ponowne narodziny Boga. W dzisiejszym blogu chcielibyśmy opowiedzieć Wam, jak wyglądają te wyjątkowe dni w Albanii, jakie zwyczaje i tradycje są w niej obecne, a także jakie dania są serwowane na świątecznym stole. Powiemy Wam także gdzie i jak można spędzić Sylwestrową Noc.

Drzewko noworoczne na sylwestra w Albanii

Zanim podpowiemy gdzie pójść i jak spędzić sylwestra w Albanii przybliżymy Wam trochę lokalnych tradycji. Najważniejsze święto, które aktualnie łączy Albańczyków wszystkich wyznań, to Sylwester i Nowy Rok. Noc sylwestrowa w Albanii jest odpowiednikiem naszej wigilii, z tą różnicą, że po północy zamiast na pasterkę idzie się potańczyć ze znajomymi. W domach Albańczyków jest obecna choinka, którą nazywa się drzewkiem noworocznym. Przy choince ostatniego dnia roku na wspólnej wieczerzy spotykają się całe rodziny i to rodzinie poświęca się sylwestrowy wieczór. Albania ma liczną diasporę, więc właśnie na sylwestra najwięcej osób mieszkających za granicą stara się wrócić do domu. W tym okresie są, aż dwa dni ustawowo wolne od pracy: 1 i 2 stycznia, a w noc sylwestrową pracuje się krócej.

Religia w Albanii

Myślę, że warto w tym miejscu wyjaśnić krótko kwestię religii w Albanii, bo jest to ciekawe i ściśle związane z tym jak świętuje się tutaj w okresie grudniowym. Wiele osób nadal nazywa Albanię krajem muzułmańskim, ale jak jest naprawdę? W 1923 roku rząd w Tiranie na Albańskim Kongresie Muzułmańskim postanowił oderwać się od kalifatu i zmodernizować kraj.

Rewolucja kulturowa w latach 60.

W 1945 roku do władzy doszli komuniści i w latach ’60 XX w. w Albanii przeprowadzili rewolucję kulturową, która miała mocny wydźwięk antyreligijny. Dyktator Enver Hodhxa, który ulubił sobie powiedzenie Marksa, że religia to opium dla tłumów, w 1968 roku zmienił konstytucję i ogłosił Albanię pierwszym ateistycznym krajem na świecie. Od tej pory praktyka jakiejkolwiek religii była zakazana przez prawo. Wiele kościołów, meczetów oraz teqë zostało zniszczonych albo zamieniono ich funkcje na hale sportowe, magazyny etc. Wiązało się to również z zanikiem wielu tradycji, ponieważ wszelkie świętowanie było bardzo surowo karane. Taki ustrój trwał do początku lat 90. W związku z tym tradycje świąteczne w Albanii nie są tak wyraźnie widoczne jak w Polsce. Dwa pokolenia wychowały się w kraju bez religii i ceremoniałów z nią związanych.

Świąteczne przygotowania do sylwestra w Albanii

Przygotowania do świąt w Albanii różnią się w zależności od tego jakie tradycje w danym domu udało się podtrzymać. Od żadnej zapytanej osoby nie usłyszałam by praktykowany był post. To co jest wspólne dla naszych krajów w przedświątecznych przygotowaniach, to wielkie porządki, mycie okien i wszystkich domowych zakamarków.

Sylwester w Albanii – jakie potrawy pojawiają się na świątecznym stole

Tradycyjnym daniem na świąteczną noc jest indyk, którego faszeruje się pokruszonym chlebem kukurydzianym- përshesh. Jest on królem noworocznego stołu. Pojawiają się również: ugotowana fasola, inne rodzaje pieczonych mięs, byrek np. ze szpinakiem lub pomidorami, różne sałatki w tym ta podobna do naszej jarzynowej. W zależności od tradycji danego domu do byrka lub kukurydzianego chlebka wkłada się pieniążek. Osoba, która na niego trafi będzie cieszyła się wyjątkową obfitością w nadchodzącym roku.

Indyk na sylwestra, jak nasz karp na wigilię

Do najważniejszej nocy w roku trzeba się przygotować. Kiedyś w Albanii indyka kupowało się kilka dni przed świętami i trzymano np. na balkonie. Karmiono go chlebem kukurydzianym i jabłkami, aby uzyskać lepszy smak mięsa, a kiedy nadchodził jego czas odcinano mu w łazience głowę. Albania idzie z duchem czasu i indyka kupuje się już bez głowy, ale nie ma w tym temacie narodowej dyskusji.

Baklawa, bo każdy król potrzebuje królowej

Oprócz indyczego króla, na stół trafia także baklawa. Przygotowuje się jej dużo, ale je się mało. Ciasto filo jest przekładane warstwami siekanych orzechów i zalane pączem na bazie cukru i cytryny. Z tego powodu nie można zjeść jej za dużo- jest bardzo, bardzo, bardzo słodka. I taka ma być! Przygotowuje się jej dużo, bo tym deserem częstuje się gości, którzy przychodzą w odwiedziny jeszcze przez wiele kolejnych dni nowego roku. Magicznym rytuałem zjedzenia przesłodkiej baklawy zapraszamy do swojego życia wszystko, co takie słodkie jak ona! Nie odmawiajcie tego deseru, żeby w nowym roku nie ominęło Was powodzenie.

Rytuał przygotowania baklawy

Tradycja przygotowania baklawy, to coś więcej niż tylko upieczenie ciasta. To cały ceremoniał, któremu należy poświęcić bardzo dużo czasu. Podczas odwiedzin rodziny odbywają się później żywe dyskusje odnośnie grubości placków (im cieńszy, tym lepszy), ich kruchości, jakości wypieczenia, uczucia rozpuszczania się w ustach… obchód rodzinnych domostw kończy werdykt wydawany przez najważniejszego członka rodzinnych klanów, dzierżącego niepodzielną władze – babci!

Kto przynosi prezenty?

Wiemy już co się je w Albanii na Sylwestrową Noc, teraz pora na prezenty! To właśnie głównie na Sylwestra i Nowy Rok obdarowuje się wzajemnie prezentami. Jeśli rodzina jest wielowyznaniowa, to dostaje się prezenty dodatkowo na każde ze świąt 🙂 Prezenty tradycyjnie przynosi świecki Babagjyshi, co można przetłumaczyć Dziadek Mróz lub Gwiazdor. Postać św. Mikołaja jest w Albanii znana i czczona 6 grudnia, ale obrzędy są zupełnie inne. Mają wymiar wyłącznie duchowy, a nie komercyjny. Prezentami obdarowuje się wzajemnie również na różnych grudniowych imprezach, które są organizowane np. w szkołach lub firmach. Co ciekawe prezenty z okazji świąt współcześnie nie są wręczane w jakimś konkretnym momencie. Najczęściej dzieci dostają je zaraz po zakupie lub są kupowane wspólnie, więc nie ma atmosfery oczekiwania na nie. W rodzinie mojego chłopaka prezenty grudniowe dawało się po prostu w grudniu. Nie było legendy, że przynosi je Babagjyshi i też nikt na niego nie czekał. Był on wychowywany w duchu ateistycznym. Moja przyjaciółka natomiast opowiadała mi, że wraz z siostrą przygotowywały nawet specjalny Noworoczny spektakl, w którym były piosenki właśnie dla Babagjyshi. Jej rodzina jest prawosławna.

Babagjyshi, czyli albański święty Mikołaj

Sylwestrowe Przeboje

W sylwestera w Albanii podobnie jak u nas, jest bardzo dużo muzyki. Również w telewizji są specjalne programy przygotowywane na tę okazję, takie z koncertami gwiazd i zabawami. Kolęd jako pieśni religijnych raczej się nie śpiewa i w telewizji nie pokazuje, chociaż oczywiście są one znane również w języku albańskim. Tutaj możecie odsłuchać kolędę Cicha Noc.

Boże Narodzenie i inne święta

Znacie już historię zmian kulturowych w Albanii i tego jaki miały wpływ na kultywowanie świątecznych tradycji. W rezultacie tych przemian sylwester stał się najważniejszym świętem grudniowym w Albanii. Jak jest z innymi świętami? Aktualnie Albania jest państwem laickim, bez oficjalnej religii, z konstytucyjnie gwarantowaną wolnością wyznania. Główne nurty religijne: islam (również odłam bektaszi) i chrześcijaństwo (katolicyzm i prawosławie) mają swoje święta religijne wyznaczone jako państwowe. Jest tak ze względu na historyczną tradycje kraju. W związku z tym również 25 grudnia (26 już nie) jest dniem ustawowo wolnym od pracy. Na Boże Narodzenie mówimy w Albanii Krishtlindje. Autokefaliczna Cerkiew Prawosławna w Albanii używa kalendarza gregoriańskiego, w związku z tym prawosławne Boże Narodzenie również obchodzone jest 25 grudnia. Z tej okazji organizowane są nabożeństwa czasami nawet wspólne, a przedstawiciele różnych wyznań składają sobie wzajemnie życzenia.

Jarmark Świąteczny w Tiranie, zdjęcie pochodzi ze strony visit-tirana.com

Świąteczne dekoracje

Prywatne domy raczej nie są dekorowane z okazji świąt. Nie spotkałam się z oświetleniem ogrodów i drzewek. Chociaż w marketach jest duży wybór świątecznych gadżetów znanych nam z polskich sklepów. Można kupić np. gwiazdę betlejemską. To co jest zawsze przystrojone, a z roku na rok wygląda coraz bardziej imponująco, to przestrzenie publiczne. Już na początku grudnia zaczyna się świąteczne przystrajanie miast, restauracji oraz wielu innych biznesów. Bardzo ciekawe są świąteczne obrazy malowane co roku specjalnymi kredami na witrynach sklepów, w których główną role gra zawsze Nowy Rok i zmiana daty.

Jarmarki Świąteczne

Jeśli spędzasz sylwestra w Albanii, to koniecznie odwiedź jarmark świąteczny w Tiranie, który odbywa się na Placu Skanderbega, czyli głównym placu stolicy. Można tam znaleźć wiele stoisk z tradycyjnymi ozdobami świątecznymi, rękodziełem, a także imponującymi iluminacjami. Na placu ustawiono również duży wóz, który przypomina sanie Świętego Mikołaja, a w którym można zrobić sobie pamiątkowe zdjęcie. Warto też skorzystać z możliwości zrobienia zdjęcia przy pięknej, choinkowej dekoracji, która znajduje się na placu. Głównym punktem centralnego skweru stolicy jest Opera Narodowa, w której w okresie świątecznym można oglądać balet Dziadek do Orzechów: http://www.visit-tirana.com/things-to-do/events/show-event/2552/the-nutcracker-ballet

Tradycyjne potrawy z food trucków

Na jarmarku świątecznym w Tiranie można spróbować tradycyjnych albańskich specjałów, takich jak byrek – rodzaj ciasta z farszem mięsnym lub warzywnym, czy też qofte – mięsne klopsiki podawane z sosem. Na stoiskach możemy kupić również słodkości, takie jak wspomniane już dzisiaj baklawy, czy ulubiony przez Albiego sheqerpare.

Niepowtarzalne prezenty

Tradycyjne ozdoby świąteczne to w Albanii handmade. Znaczna część produktów sprzedawanych na jarmarku jest wykonana ręcznie, co tworzy niepowtarzalny klimat. Na stoiskach można znaleźć różnego rodzaju kolorowe ozdoby na choinkę, świeczniki, latarenki, a także rękodzieło na przykład w postaci plecionych koszyków lub wycinanek z papieru. Warto na jarmarku poszukać prezentów dla rodziny lub przyjaciół, które są wyjątkowe i rzadko dostępne w innych miejscach.

Jarmark świąteczny każdego roku wygląda nieco inaczej. Organizatorzy dbają o to, by na każdej edycji pojawiło się coś nowego i atrakcyjnego dla odwiedzających. Często na Placu Skanderbega można spotkać zespoły ludowe, które prezentują tańce i śpiewy związane z świątecznym okresem. Na pewno warto zaryzykować i przyjechać do Tirany, by samemu przekonać się, jak wyjątkowe jest to miejsce.

http://www.visit-tirana.com/news/view/454/What_to_do_in_December_2023_in_Tirana

świąteczny jarmark w Tiranie z lotu ptaka

Jarmark świąteczny w Sarandzie na liście Forbsa

Jarmark Bożonarodzeniowy w Sarandzie, znalazł się w tym roku w prestiżowym rankingu 20 Najlepszych Jarmarków Bożonarodzeniowych w Europie według Forbesa, można go również znaleźć na European Best Destiantion. Od 6 grudnia do 2 stycznia promenada w Sarandzie zamienia się w zimową krainę czarów, wypełnioną błyszczącymi dekoracjami, imponującą choinką, lodowiskiem i malowniczymi drewnianymi chatkami. To nie tylko okazja do zakupów prezentów, ale również do odkrywania lokalnej kuchni i regionalnych smaków. Bogaty program koncertów, występów i parad Mikołajów tworzy świąteczną atmosferę, przyciągając zarówno mieszkańców, jak i turystów. Jarmark Bożonarodzeniowy w Sarandzie, usytuowany nad malowniczym brzegiem Morza Jońskiego, nabiera przez to jeszcze bardziej wyjątkowego uroku. W dodatku możemy cieszyć się świąteczną atmosferą i łagodną pogodą pod palmami!

https://www.forbes.com/sites/ceciliarodriguez/2023/12/07/the-20-best-christmas-markets-in-europe-with-budapest-at-the-top-by-european-best-destination/?sh=4fac5b5d632f https://www.europeanbestdestinations.com/christmas-markets/saranda/

jarmark świąteczny na promenadzie w Sarandzie

Gdzie spędzić sylwestra w Albanii

Coraz więcej firm wczuwa się w potrzeby mieszkańców oraz turystów i z okazji Sylwestra w hotelach organizowane są uroczyste kolacje, w których można wziąć udział nie będąc gościem. Trzeba jednak pamiętać o wcześniejszej rezerwacji. Albańczycy wychodzą całymi rodzinami, by wspólnie zasiąść przy świątecznym stole. Również restauracje przygotowują na ten wieczór specjalne menu. Jeśli spędzacie okres świąteczny w Albanii, nie musicie się martwić, że miejsca świadczące tego typu usługi będą nieczynne. Albańczycy potrafią wykorzystać komercyjny wymiar świąt i zachęcają do odwiedzin swoich biznesów np. fikuśnymi dekoracjami. Bary i restauracje w tym okresie pękają w szwach.

Fajerwerki na sylwestra w Albanii

Ci, którzy odwiedzili Albanię chociaż raz wiedzą, że jej mieszkańcy kochają fajerwerki. Latem, właściwie każdego dnia o północy słychać pokaz sztucznych ogni z jakiejś okazji, a każda jest dobra do wystrzału: urodziny, zaręczyny, ślub, otwarcie biznesu- a co dopiero Nowy Rok. Zarówno mieszkańcy jak i miasta prześcigają się w tym czyj pokaz będzie bardziej imponujący. Oczywiście największe fajerwerkowe show na sylwestrową noc ma miejsce w Tiraniehttp://www.visit-tirana.com/things-to-do/events/show-event/2551/new-year-eve-fireworks

Imprezy sylwestrowe w Albanii

Na sylwestra w Albanii po kolacji i pokazie fajerwerków zaczynają się imprezy, dopiero po dwunastej, nie wcześniej i trwają do 5-6 na ranem. Wiele klubów ma w tym dniu specjalny noworoczny koncert. Podamy Wam lokalizacje kilku barów i klubów w Durrës, Tiranie, Wlorze i Sarandzie, które organizują w tych dniach zabawy. Jeżeli uda Wam się dostać na taką imprezę niezapomniane wrażenia gwarantowane. Folklor jaki zawsze jest obecny na albańskich imprezach jest nie do podrobienia, w końcu bałkańska w żyłach płynie krew! Gwizdy, skoki, latające chusteczki oraz największe hity lokalnych gwiazd gwarantowane 🙂

Rezerwacje możecie robić po angielsku przez instagram lub whatsapp:

W the club, jedyny klub w Durrës, przy głównej promenadzie Vollga, na molo Pista e re, zabawa w albańskim stylu z muzyką na żywo https://www.instagram.com/wtheclub/
Bar Sunset, bar z koktajlami, który na sylwestrową noc zamienia się w klub, w Durrës w dzielnicy Curillahttps://www.instagram.com/barsunsetofficialpage/
Aqua Durres, bar z sushi i koktajlami, który na sylwestrową noc zamienia się w klub, w Durrës, w dzielnicy Curilla, elegancki wystrój https://www.instagram.com/aquadurres/
Zins Durres, bar z koktajlami, który na sylwestrową noc zamienia się w klub, w Durrës, w dzielnicy Curilla, elegancki wystrój, należy do rapera Noizzy https://www.instagram.com/zins_durres/
Hotel Royal G and SPA, 5* hotel w Durrës w dzielnicy Plazh, słynie z imprez ze znanymi albańskimi gwiazdami https://www.instagram.com/royalg_hotel_durres/
Tunel Music, klub z muzyką elektroniczną w Tiranie, w budynku Opery Narodowej, przy placu Skanderbega https://www.instagram.com/tunelmusicvenue/
Kino Tirana, bar z koktajlami, niezależni DJ grają muzykę elektroniczną, w dzielnicy Blloku https://www.instagram.com/kinotirana/
Magic Club, klub w albańskim stylu, jeden z popularniejszych w Tiranie z muzyką na żywo, w dzielnicy Blloku https://www.instagram.com/magic_club_tirana_official/
Cinco Cavalli, popularny klub w albańskim stylu w Tiranie, koło Grand Park of Tirana https://www.instagram.com/cinco_cavalli_premium_club/
Cavaliero Club, klub w albańskim stylu w Tiranie, w okolicy kolejki liniowej Dajti https://www.instagram.com/cavaliero_club/
Checkpoint Charlie Pub, klub rockowy w Tiranie dla osób trochę starszych z muzyką na żywo https://www.instagram.com/checkpoint_charlie_pub/
Saint Tropez Wlora, popularny klub we Wlorze z muzyką na żywo w albańskim stylu https://www.instagram.com/saint_tropez_vlore/
Orange Club, popularny klub w Sarandzie w albańskim stylu z muzyką na żywo https://www.instagram.com/orange_club_sarande_albania/